PNF jest koncepcją posiadającą własną filozofię i zasady pracy z pacjentem. Podstawowym celem terapii jest praca nad funkcją, której chory potrzebuje. Siła mięśni, zakres ruchu – to, co jest ważne w tradycyjnym postępowaniu terapeutycznym, jest tylko środkiem do uzyskania celu jakim jest funkcja. Jakże często zapominamy o tym w naszej codziennej praktyce. Koncepcja ta zaleca postrzeganie chorego w sposób całościowy, wykorzystując do terapii silne i zdrowe regiony ciała. Umożliwia to pełne wykorzystanie rezerw tkwiących w organizmie, motywuje do dalszego działania, a co najważniejsze zapewnia bezbolesną pracę, bez traumatyzujących psychicznie i fizycznie doznań.
Chory powinien być partnerem fizjoterapeuty, określającym zakres i granice działania. To on ustala cele terapii. Terapeuta ma w tym wypadku rolę doradczą. Dzięki takiemu podejściu chory nawet z dużą dysfunkcją zachowuje dobrą motywację i jest pozytywnie nastawiony do współpracy z terapeutą.
Koncepcja ta powstała w 1946 roku w kalifornijskiej klinice w Valejo. To tam, niemiecki neurofizjolog – dr Herman Kabat wraz z fizjoterapeutką – Maggie Knott pracowali nad PNF. Przez następne lata wzrastało zainteresowanie Koncepcją, która do dziś doskonali się i przeobraża wykorzystując najnowsze osiągnięcia nauk medycznych. W niedługim czasie powstało Centrum Rehabilitacji Fundacji Kaisera (Kaiser Fundation Rehabilitation Center) stając się głównym ośrodkiem rozwoju tej Koncepcji.
W 1950 roku dr Zinn – dyrektor kliniki medycznej w szwajcarskim Bad Regaz rozpoczął nauczanie fizjoterapeutów PNF. W roku 1973 zaprosił do współpracy Maggie Knott. W ten sposób odbyły się pierwsze kursy Koncepcji PNF, które stały się integralną częścią programów studiów dla fizjoterapeutów. W 1979 roku Sue Adler – najbliższy współpracownik Maggie, rozpoczęła prowadzenie kursów o średnim i wyższym poziomie zaawansowania. W 1981 roku poprowadziła pierwszy kurs dla instruktorów PNF.
W 1985 roku kilkunastu instruktorów PNF założyło Międzynarodową Grupę Instruktorów PNF (International PNF Instructor Group), która w 1997 roku przeobraziła się w Międzynarodowe Stowarzyszenie PNF (International PNF Associate – IPNFA) z siedzibą w Bazylei.
W Polsce doskonalenie wiedzy o PNF możliwe jest od czerwca 1997 roku, kiedy to, dzięki współpracy Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii i niemieckiego Centralnego Związku Fizjoterapeutów (Zentral Verband Krankengymnasten – ZVK) odbył się w Warszawie pierwszy kurs podstawowy prowadzony przez IPNFA Senior instruktor Inge Berlin oraz IPNFA Advance Instruktor Bettinę Lang. Rok pózniej odbył się, również w Warszawie, następny kurs podstawowy prowadzony przez IPNFA Senior Instructor Sue Adler.
Podstawowymi założeniami terapii PNF są:
- Wzmacnianie mięśni
Metoda PNF wykorzystuje techniki wzmacniania mięśni poprzez stymulację różnych grup mięśniowych i ich antagonistów w celu zwiększenia siły i wydajności. - Poprawa koordynacji
Terapia PNF skupia się na poprawie koordynacji między różnymi grupami mięśniowymi, co przekłada się na bardziej płynne i kontrolowane ruchy. - Zwiększenie elastyczności
Poprzez stosowanie technik opierających się na ruchu i rozciąganiu, terapia PNF może pomóc w poprawie elastyczności mięśni i tkanek. - Równowaga i stabilność
Terapeuci PNF pracują nad poprawą równowagi i stabilności poprzez angażowanie różnych grup mięśniowych i ćwiczenia oparte na kontroli ruchu. - Wzmacnianie sensoryki
Terapia PNF wykorzystuje stymulację sensoryczną i interakcję zmysłów, takich jak propriocepcja (czucie głębokie), aby poprawić kontrolę ruchów. - Wzmacnianie funkcji wzorców ruchowych
Terapia PNF opiera się na naturalnych wzorcach ruchowych, które są stopniowo rozwijane i doskonalone w celu poprawy wydajności ruchowej.
Metoda PNF wykorzystuje różnorodne techniki, takie jak spiralny wzorzec ruchu, diagonale ruchowe oraz kontrakcje izometryczne, aby osiągnąć zamierzone cele terapeutyczne. Terapeuci pracują w bezpośrednim kontakcie z pacjentem, dostosowując terapię do jego indywidualnych potrzeb i możliwości. Terapia PNF może być stosowana zarówno u osób z uszkodzeniami neurologicznymi, jak i w celu rehabilitacji po urazach ortopedycznych, pomagając poprawić jakość ruchu i codzienną funkcjonalność.
